Ile złota jest w złocie?

Posted on by cynik9

Karaty i tysięczne

**nowsza (12.09.07) rozszerzona wersja tego wpisu jest obecnie tutaj**

Ile złota jest w Twoim złocie? Pytanie o czystość kruszcu jest sensowne i nie trywialne, ponieważ często do złota i innych metali szlachetnych dodawane są różne domieszki. Dodaje się je głównie dla polepszenia własności fizycznych, takich jak odporność na ścieranie i na porysowania, ponieważ złoto jest z natury dość miękkie.

Tradycyjnie czystość złota określa się w skali karatowej, wg następującego wzorku:

karaty = 24 x masa czystego złota / masa całkowita

Wynika z tego że złoto 24 karatowe jest absolutnie (99.99%) czyste, że z dodatkiem na przykład 1/4 jakiegoś innego metalu będziemy mieli złoto 18 karatowe, zaś pół na pół z czymś innym da nam złoto 12 karatowe. Złoto inwestycyjne, które nas przede wszystkim interesuje na tym blogu, z reguły posiada czystość odpowiadającą jednemu z trzech najwyższych stopni skali karatowej: 24, 23 lub 22 karaty. Na przykład, wspomniany wielokrotnie Krugerrand jest wykonany ze złota 22 karatowego, a domieszką jest w tym przypadku miedź. Ponieważ moneta zawiera dokładnie 1 uncję czystego złota (ok. 31.1 gram), waga całej monety uwzględniając miedź, będzie nieco większa – ok 33 gramów. W odróżnieniu od Krugerranda i części monet inwestycyjnych, spotkać również można często monety inwestycyjne wykonane ze złota 24 karatowego, jak np. austriacki Wiener Philharmoniker, kanadyjski Maple Leaf czy nasz rodzimy Orzeł Bielik .

Złoto poniżej 22 karatów stosuje się m.in do wyrobu biżuterii, łańcuszków, etc.

Drugą, równoległą skalą oceny czystości złota (również platyny i srebra) jest skala tysięczna (Millesimal). Trzycyfrowa liczba określa tu liczbę cząstek czystego metalu na 1000 cząstek stopu. Stop zawierający na przykład 83.3 % złota będzie w skali tysięcznej złotem czystości 833. Często widoczna na złocie trzycyfrowa liczba taka jak „833” czy „916” to właśnie jego czystość w skali tysięcznej („millesimalnej„) czyli, jak kto woli, próba.

Tu uwaga – liczbę taką może sobie wybić dowolny producent i ma ona jedynie charakter orientacyjny. Dopiero jak próba złota jest oficjalnie sprawdzona, i opatrzona w specjalny stempelek zwany cechą probierczą, materiał zasługuje na pełne zaufanie. Oczywiście nie każdy kawałek złota jest w ten sposób weryfikowany. Są kraje w których cecha probiercza jest wymagana na złotych przedmiotach w obrocie komercyjnym, są i inne gdzie znakowanie wyrobów jest odpowiedzialnością producenta.

Poniższa tabelka porównuje skalę karatową i tysięczną, podając kilka najbardziej popularnych przykładów:

Karaty i tysięczne – skale stopnia czystości metalu szlachetnego ©2007cynik9 na blogu https://twonuggets.com/dwagrosze
Karaty . Tysięczne (próba) Uwagi
złoto i platyna złoto, platyna, i srebro
24 karat 999 złoto/platyna/srebro: „czystość trzech dziewiątek”
990 złoto: „czystość dwóch dziewiątek”
980 srebro: standard używany w Meksyku
23 karat 960 złoto: próba spotykana w PL
958 srebro: standard brytyjski
950 platyna: popularna forma na biżuterię
925 srebro: popularna próba w PL
22 karat 916 złoto: popularny standard złota lokacyjnego, m.in. Krugerrand, Golden Eagle
900 srebro: standard monetarny w USA, „czystość jednej dziewiątki”
21 karat 875 srebro: popularna próba w PL
20 karat 833
830 srebro: standard używany m.in. w PL i w Skandynawii
18 karat 750 złoto: popularny standard złota użytkowego
15 karat 625
14 karat 585 złoto: popularny standard złota użytkowego
10 karat 417
9 karat 375

źródło: kompilacja z wielu źródeł, m.in z Wikipedii

P.S.1 Uncja uncji nie równa, jak słusznie zauważa drogi czytelnik (14.03.07 – dziekuję). Historyczną miarą złota jest troy ounce którą tłumaczę zwyczajowo jako „uncję”. Jest ona równa 31.1034768 gramom. (istnieje tłumaczenie „uncja aptekarska” ale się z nim nie spotkałem w kontekście złota, więc lepiej być ostrożnym)

„Troy ounce” jest różna od stosowanej w krajach anglosaskich „ounce” (uncji) jako jednostki masy gdzie:
1 oz(uncja) = 28.35g oraz 1 lb (pound) = 16 oz

Przyznaję że jest to trochę mylące.

P.S.2 Aby rzecz jeszcze bardziej zagmatwać dodać tu można że oprócz czystości złota nazwa „karat” używana jest także jako jednostka wagi kamieni szlachetnych, np. diamentów, równa 200 miligramom. Te dwa „karaty” nie mają oczywiście ze sobą nic wspólnego. Nie przeszkadza to jednak w posiadaniu obrączki ze złota 18-karatowego w której tkwi .75 karatowy diament….

©2007cynik9

3 thoughts on “Ile złota jest w złocie?”

  1. Troche mniej „inwestycyjnie” i bardziej życiowo o złocie, karatach i.. pierścionkach zaręczynowych. Po prostu co trzeba wiecieć żeby kupić pierścionek zaręczynowy 🙂
    Choć nie ukrywam, „sztabka zaręczynowa” choć nie funkcjonuje w naszej kulturze myśle że byłaby przyjmowana z tą samą a może i większą lubością przez wybranki serc 🙂

  2. Historyczną miarą złota jest troy ounce którą tłumaczę zwyczajowo jako „uncję”. Jest ona równa
    31.1034768 gramom.

    —————-
    „Troy ounce” jest różna od stosowanej np. w USA uncji („ounce”) jako jednostki masy gdzie:

    1 oz(uncja) = 28.35g
    oraz 1 lb (pound) = 16 oz

    dziekuję, cenna uwaga.

  3. Uncja = 31.1 gram? Ja wszędzie spotykam się z uncją 28,35 gramową. No chyba, że chodzi o miarę jubilerską, ale czy jest ona używana również przy wycenie czystego złota na rynku?

Comments are closed.