Gorączka Mississippi

Trzysta lat temu szkocki awanturnik John Law, działając w imieniu Francji, wyciął Europie numer którego ta długo nie mogła zapomnieć. Udało się mu mianowicie wywołać na giełdach europejskich spekulacyjną manię zakupów pewnego aktywa które miało jedynie drożeć w nieskończoność, i to w trybie przyspieszającym. Aktywem tym były akcje tzw. kompanii Mississippi. Kompania miała wzbogacić wszystkich swoich akcjonariuszy, mając monopol na handel Francji z obszarem należącej wówczas do Francji doliny Mississippi w Ameryce Płn. Nic nie przeszkadzało Lawowi też to że jego kompania miała jeszcze do tego parę innych intratnych monopoli, w tym monopol na produkcję pieniądza fiat we Francji.

John Law (1671-1729)

W nadziei na astronomiczne zyski akcje kompanii Mississippi (początkowo Compagnie des Indes) rosły jak na drożdżach, z ceną eksplodującą od 500 do 18’000 livrów. Chcąc pokazać że jego obietnice permanentnie rosnących cen akcji się spełniają Law drukował pieniądze jak by nie było jutra. Ceny akcji zagrzewał skupując część z nich z rynku. Natura przekrętu polegała na tym że Law chciał spłacić ogromny dług publiczny Francji sprzedając publicznie akcje swojej firmy. W zamian otrzymywał emitowane przez państwo obligacje, których wartość w konsekwencji również gwałtownie rosła. Nastąpił istny szał spekulacji skalę którego porównać można jedynie do wcześniejszej o niecałe stulecie manii tulipanowej w Holandii.

Spekulacyjna gorączka wokół akcji Mississippi trwała do momentu, gdy nadmierna emisja papierowego pieniądza fiat pobudziła galopującą inflację. W inflacji i pieniądz papierowy. i obligacje rządowe w nim denominowane zaczęły tracić na wartości. Gruszki na wierzbie natomiast, czyli spodziewane zyski z kolonialnych przedsięwzięć firmy, materializowały się opornie, skutkiem czego akcje Mississippi zaczęły też spadać. Zawiłe powiązania akcji spółki z finansami państwa zakończyły się w końcu kompletną katastrofą schematu w 1720, kiedy ich wartość spadła do zera. Spowodowało to ogólny krach na giełdach we Francji i gdzie indziej. Law musiał salwować się ucieczką z Francji a ogromne długi jego firmy i banku zostały przejęte przez państwo, które dramatycznie podniosło na to konto podatki.

Wiemy oczywiście że podobieństwo polityki finansowej Lawa trzy wieki temu do sytuacji dzisiejszej na zachodzie jest czysto przypadkowe… 😉 Tym niemniej dziwnym trafem pewne analogie można zaobserwować. Na przykład państwowy monopol druku pieniądza fiat i efekty tego na gospodarkę regulowaną przez banki centralne (CB) są zasadniczo kopią tego co robił John Law. Manipulacja walutami papierowymi jest niczym innym jak transferem bogactwa od naiwnych mas ciułaczy do państwa. Lata socjalistycznego rozdawnictwa sociału i zbrojeń nakręcają u europejskich reżimów spiralę długów, zupełnie jak we Francji Ludwika XIV, tuż przez pojawieniem się Lawa. Niczym Law, banki centralne podgrzewają koniunkturę na giełdach bo jest to warunkiem utrzymania zaufania ludzi do rynków będących w stratosferze. Gotowości publiki do dalszego inwestowania umożliwia z kolei państwu utrzymanie wysokich dochodów podatkowych. Ekspansja bilansów CB tworzy miraż bogactwa na rynkach finansowych, prowadząc do wycen co raz bardziej oderwanych od rzeczywistości.

Jeśli nie ma to nic wspólnego z Law’em to być może więcej wspólnego będzie miał ogólny finał szaleństwa lat ZIRP-u (zerowych stóp procentowych) przez ponad dekadę, a późniejszego szaleństwa covidowego i kolejnej fali druku pustego pieniądza. Tak samo jak wtedy, gigantyczne poziomy długów rozłożą system,  banki doprowadzą do bankructwa  a papierowe waluty fiat dojdą do swojej wartości wewnętrzej czyli wartości papieru na którym je wydrukowano.

———————–

Nie każdy ucierpiał na przekręcie  Mississippi i nie każdy ucierpi na kolapsie obecnego systemu.  Współczesny Lawowi Irlandczyk Richard Cantillon  przewidział  rezultat piramidy i  sprzedał akcje Mississippi zawczasu,  shortując przede wszystkim tracącą wartość walutę.   Szerzej o naukach z tej afery na przyszłość,   oraz o nadchodzącej złotej walucie BRICS   w najnowszym  numerze TwoNuggets Newsletter 2N2023_08.