Autopiloty w inwestowaniu

czyli życie kontra software

Pewna doza elektroniki w samochodzie może być przydatna. Zamek centralny na przykład. Ale nadmiar elektroniki może być zabójczy. Ruchliwa szosa, manewr wyprzedzania, a tu jakiś pyłek w powietrzu i pyk, komputer pokładowy obcina nagle, w najbardziej newralgicznym momencie, pół mocy… O ile wyszedł z tego cało szofer klnie jak szewc bo aby straconą moc odzyskać musi teraz szukać garażu firmowego aby zresetować komputer. Niech też nie próbuje dawać komuś w mróz “pycha” z akumulatora – sfajczy się od tego cały bezcenny komputer pokładowy do ostatniego chipa. To nie te czasy co dawniej kiedy wystarczał śrubokręt i kombinerki.

Otóż z inteligencją w inwestowaniu jest trochę tak jak z elektroniką w samochodzie. Pewna jej doza jest bez wątpienia przydatna, może nawet konieczna. Jednak jej nadmiar jest niebezpieczny, a czasem wręcz zabójczy. Dotyczy to szczególnie wiary w skomplikowane matematyczne modele opisujące rynek, a zatem życie. Ale czy życie da się w ogóle opisać matematycznie? Jak dokładny był by taki opis? Jak wiarygodny? Czy można inwestować na autopilocie, kiedy to komputer wyręcza inwestora w podejmowaniu strategicznych decyzji?

Pozytywnie odpowiada na to pytanie profesor Myron Scholes. Profesor Scholes wymyślił matematyczną metodę wyceny opcji, zwaną od jego imienia metodą Blacka-Scholesa. Metoda wygląda na bardzo skomplikowaną. Pełna jest groźnie wyglądających matematycznych symboli których sama koncentracja wystrasza śmiałków tak że nawet chłopi drawscy nie odważają się wnikać w jej szczegóły. Musi być jednak genialna skoro profesor Scholes otrzymał za nią, zredefiniowaną jako “nowa metoda określania wartości derywatyw” nagrodę Nobla w 1997.

Okazja do sprawdzenia czy życie da się opisać matematycznie nadarzyła się szybko. Oczywiście ku powszechnemu zainteresowaniu bo przecież to czy będziemy mogli się byczyć na Bahamach podczas gdy nasz komputer w biurze z sukcesem za nas będzie inwestował nikomu obojętne być nie może. Profesor Scholes, wraz z innym laureatem Nobla, profesorem Mertonem, połączyli więc siły z silną grupą najinteligentniejszych z inteligentnych finansistów Wall Street pod wodzą Johna Meriwethera formując hedge fund Long Term Capital Management (LTCM). Jako inwestorzy wystąpiła cała śmietanka banków inwestycyjnych. Ryzyko żadne. Czy można w ogóle stracić kapitał z taką superkombinacją geniuszy finansowych i laureatów Nobla?

Reszta jest znaną historią – stracić było można i to wiele a “long term” okazał się jak najbardziej “short term”. Dziko zalewarowany, jadący na autopilocie fundusz doznał w 1999 roku spektakularnego kolapsu, zagrażając przy okazji stabilności całego systemu finansowego. Okazało się że paru rzeczy software nie przewidział, w tym kryzysu obligacji rosyjskich. Rosja więc nie po raz pierwszy podłożyła postępowi nogę. FED w panice przypominającej niedawny “plan Paulsona” wymusił aby banki partycypujące w funduszu dokonały jego niezwłocznego bailoutu, zanim dojdzie do kaskady defaultów. Fundusz stracił $4.6 miliarda i został zamknięty. Życie zwyciężyło teorie Mertona i Scholesa.

Profesor Scholes, jako prawdziwy naukowiec, nie dawał jednak za wygraną. Software nauczył nowych sztuczek i spróbował jeszcze raz. W kilka lat po kolapsie LTCM Scholes z paroma weteranami LCTM zastartował inny hedge fund – Platinum Grove Asset Management. Tak jak w LTCM, na początku wszystko szło świetnie. Nawet Rosja nie zbankrutowała po raz drugi. Ale wydaje się że ciągle software nie przewidział paru innych rzeczy i zaczął się zapętlać. Kto zatem wyjdzie zwycięsko z pojedynku tym razem?

Cóż, zanosi się na to że życie ma poważne szanse zwyciężyć Scholesa po raz drugi. Ostatnie doniesienia Bloomberga mówią właśnie że Platinum Grove stracił w tym roku prawie 40% wartości, puszczając z dymem ok. $2 miliardów. Aby zatrzymać panikę masowo wiejących z funduszu inwestorów Scholes pociągnął za hamulec bezpieczeństwa – Platinum Grove wstrzymał kasowanie udziałów (redemptions). Czyli zabarykadował drzwi pozostałym uciekinierom. Oczywiście tylko czasowo aby “przekonsultować z inwestorami i partnerami ich przyszłe intencje”.

Nie bardzo mamy pojęcie jakie te intencje mogły by być, poza jedną – wywianiem gdzie pieprz rośnie z resztką ocalałego kapitału. Przypuszczamy jednak że do intencji tych nie należy intencja wyzywania życia na jeszcze jeden pojedynek z softwarem.

©2008cynik9