Złoża złotonośne i ich klasyfikacja

kopalnia=dziura w ziemi+łgarz

Znany kpiarz Mark Twain miał kiedyś powiedzieć „A gold mine is a hole in the ground with a liar on top„, w wolnym tłumaczeniu: kopalnia złota to dziura w ziemi plus łgarz. Sam jako niefortunny poszukiwacz srebra w Nevadzie Twain musiał wiedzieć co mówi. Ale gdyby żył w naszych czasach, „łgarza” z pewnością zastąpiłby „stroną internetową”… 🙂

Rzeczywiście, o początkujacych firmach wydobywczych, na ogół we wczesnej fazie poszukiwań, z reguły bardzo niewiele wiadomo. Jedynym źródłem informacji są często założyciele, którzy z reguły mają tendencję do naciągania rzeczy i używania zbyt różowych okularów. Jest to w pewnym sensie nieuniknione. Problem polega na tym że firmy same długo nie wiedzą co dokładnie posiadają w ziemi i wiedzę o tym dopiero stopniowo zdobywają, naprzód w miarę postępu wierceń, potem w ramach eksploatacji pokładu. Nie rzadko nawet w dużych koncernach ze znaczną bieżącą produkcją w miarę dokładna wiedza o posiadanych zasobach ogranicza się do aktualnie eksploatowanych pokładów. Reszta pokładów jest znana stosunkowo mniej, a ich zawartość orientacyjnie szacowana.

Wiedza o zasobach danej firma jest jednak krytyczna dla inwestora, gdyż zasadniczo wpływa to na ocenę wartość firmy i jej potencjału. Jest to szczególnie ważne przy ocenie wartości spółek bardzo małych, we wczesnych fazach rozwoju (tzw. „juniors„), gdzie informacje o zasobach są siłą rzeczy dość fragmentaryczne, a firma poza ewentualnymi złożami nie ma żadnych innych aktywów.

Wybierzmy się zatem z małą wycieczką w geologię. Naszym celem jest zapoznanie się z kilkoma najbardziej podstawowymi pojęciami dotyczacymi pokładów surowców mineralnych wogóle, a rud metali szlachetnych i bazowych w szczególności.

Niezrównanym przewodnikiem w tej dziedzinie jest Canadian Insitut of Mining (CIM) i wydawane przez tą szacowną instytucję materiały. Nas szczególnie interesuje wprowadzona przez CIM klasyfikacja rodzajów złóż, która stała się defacto standardem i jest powszechnie używana w raportach emitowanych przez firmy wydobywcze. Pozwala to na w miarę obiektywne porównanie wielkości złóż eksploatowanych przez różne organizacje, dodajac tym samym znaczące uzupełnienie do modelu „kota w worku” Marka Twaina.

Grafik powyżej ilustruje klasyfikację złoż wg. modelu CIM. Umówmy się przy okazji że będziemy używać terminologii angielskiej, i to z kilku powodów. Po pierwsze, o ile inwestor spotka się z takim terminem analizując potencjalną inwestycję będzie duże prawdopodobieństwo że kompania o którą chodzi i tak jest kanadyjska, amerykańska, australijska lub płd. afrykańska. Po prostu są to kraje najbardziej przyjazne eksploatacji surowców mineralnych oraz nadzwyczaj w nie bogate, a w dodatku mówiące po angielsku. Po drugie, nawet jak nie, to jest szansa prawie 100% -owa że raport i tak będzie w tym języku. I po trzecie wreszcie, cynik9 jest zbyt leniwy by szukać odpowiedników polskich, co do których nie jest nawet zbyt pewnien czy istnieją. Jeżeli jednak jakiś sympatyczny geolog zgłosi się z pomocą, chętnie zamieścimy na końcu tego wpisu odpowiednie tłumaczenia.

Okay, o co tu więc na zdrowy chłopski rozum chodzi?

Kawał materiału skalnego wykazujący koncentrację czegoś tam – złota , srebra, miedzi, cynku, itd. większą od normalnej nazywa się generalnie mineral resource, czyli złoże. O mineral resource możemy wiedzieć więcej lub mniej. W zależności od tego ile wiemy CIM dzieli mineral resource na trzy kategorie. W kolejności od najmniej do najbardziej precyzyjnie zdefiniowanych mamy więc mineral resource: inferred (przypuszczalny), indicated (wskazujący) oraz measured (obserwowany).

I tak, jeżeli na jednej granicy naszej działki potkniemy się przypadkowo o wystający z ziemi złoty nugget , a na drugiej granicy potkniemy się o drugi, nabierzemy uzasadnionych przypuszczeń że nasza działka może zawierać złoto. Całą działkę zaklasyfikujemy wówczas jako przypuszczalne złoże – resource inferred. Przypuszczamy bowiem że w środku znajdziemy żyłę złota lub dwie, na co wystające nuggety zdawałyby się wskazywać. Jeżeli teraz w następnym roku wpuścimy na działkę geologów, którzy wykopią parę dołków oraz wywiercą parę dziur sprawdzając co jest w środku, będziemy mogli powiedzieć coś więcej o zakresie naszego resource. W szczególności zweryfikujemy pozytywnie obecność złota, określając z grubsza koncentrację minerału oraz grubość pokładu. Obszar w ten sposob zdefiniowany, mniejszy od resource inferred, nazywa się resource indicated – wskazujący na obecność złota.

Jeżeli zaś dalej, może w kolejnym roku, powiercimy resource indicated jak ser szwajcarski, będziemy mogli dokładniej wydzielić z niego zarysy bryły 3D zawierającej interesujący nas materiał skalny o koncentracji dostatecznej do planowania produkcji. Ta wspomniana bryła, z reguły dużo mniejsza od resource indicated, nazywa się resouce measured (obserwowana). W tej fazie mając rozkład koncentracji i zarysy bryły, możemy wyrobić sobie dokładniejszą ideę co do ilości fizycznego metalu jaką ona zawiera.

Rekapitulując więc: resource inferred > resource indicated > resource measured

Studiując opis pokładów mineralnych należących do firmy na ogół interesuje nas rubryka „resource measured and indicated”, podawana łącznie. W odniesieniu do złota, na przykład, resource measured and indicated rzedu, powiedzmy, 20 milionów uncji wskazuje na bardzo duże złoże, 8-12 milionów uncji to złoże średnie, a poniżej 8 milionów uncji zaś to złoże małe.

Zawartość złota w złożu jest oczywiście funkcją dwóch rzeczy – samej objętości złotonośnej bryły oraz zawartości w niej złota. Typowo rudy zawierające powyżej 10-15 gramów na tonę uważane są za bogate. Zdarzają się też bardzo bogate rudy, z koncentracją złota rzędu 30 gramów/tonę. Koncentracja 2-10 gramów/tonę wskazuje na rudę średniej jakości , zaś poniżej 2 gramów/tonę za rudę słabej jakości. Eksploatacja dużego złoża słabych jakościowo rud może być ciągle ekonomicznie opłacalna metodą okrywkową. Należy też pamiętać że często pokład mineralny zawiera nie jeden a kilka minerałów, a o ekonomii wydobycia decydują ich wzajemne proporcje.

Więcej szczegółów o inwestowaniu w metale szlachetne, łącznie z komentarzem rynkowym i alertami, dla abonentów naszego DwaGrosze NewsLetter. Dołącz i Ty!

©2007cynik9